30 مرداد 1404
مقدمه
در دنیای شبکه‌های کامپیوتری، ارتباط فقط بین دستگاه‌ها نیست، بلکه بین برنامه‌های در حال اجرا روی آن‌ها نیز برقرار می‌شود. اینجاست که مفهوم «پورت» (Port) وارد بازی می‌شود. در این مقاله با مفهوم پورت در شبکه، کاربرد آن و شماره پورت‌های رایج آشنا می‌شویم.
پورت چیست؟
پورت شبکه یک عدد منطقی است که به برنامه یا سرویس خاصی روی یک سیستم اختصاص داده می‌شود. پورت‌ها به سیستم‌عامل کمک می‌کنند تا بداند هر بسته داده باید به کدام نرم‌افزار یا سرویس فرستاده شود.
در واقع، اگر آدرس IP مانند آدرس خانه باشد، پورت مانند شماره اتاق است. بدون پورت، اطلاعات به مقصد مناسب در سیستم نمی‌رسد.
نحوه عملکرد پورت‌ها در شبکه
وقتی کامپیوتر یا دستگاهی با یک سرور یا دستگاه دیگر ارتباط برقرار می‌کند:
- از یک آدرس IP برای پیدا کردن مقصد استفاده می‌شود.
- و از یک پورت برای مشخص کردن دقیق سرویس یا اپلیکیشنی که باید داده را دریافت کند.
مثال:
- وقتی در مرورگر وب آدرس سایتی را وارد می‌کنید، مرورگر از پورت 80 (HTTP) یا 443 (HTTPS) برای ارتباط استفاده می‌کند.
انواع پورت در شبکه
پورت‌ها به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
1. پورت‌های شناخته‌شده (Well-Known Ports):
شماره ۰ تا ۱۰۲۳
رزرو شده برای سرویس‌ها و پروتکل‌های معروف
مثال‌ها:
- 80 = HTTP
- 443 = HTTPS
- 22 = SSH
- 25 = SMTP (ایمیل)
2. پورت‌های ثبت‌شده (Registered Ports):
شماره ۱۰۲۴ تا ۴۹۱۵۱
برای اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های خاص استفاده می‌شود، ولی عمومی هستند.
مثلاً:
- 3306 = MySQL
- 3389 = Remote Desktop (RDP)
3. پورت‌های داینامیک یا خصوصی (Dynamic/Private Ports):
شماره ۴۹۱۵۲ تا ۶۵۵۳۵
برای ارتباط موقت یا خصوصی بین کلاینت و سرور استفاده می‌شود. معمولاً به‌صورت خودکار توسط سیستم‌عامل انتخاب می‌شوند.
نقش پورت در امنیت شبکه
هکرها اغلب با اسکن کردن پورت‌های باز یک سیستم، سعی در شناسایی سرویس‌های فعال و نفوذ به آن دارند. بنابراین:
- بستن پورت‌های غیرضروری و
- استفاده از فایروال برای کنترل دسترسی پورت‌ها
از مهم‌ترین اقدامات در تامین امنیت شبکه محسوب می‌شود.
لیست برخی پورت‌های رایج
| شماره پورت | کاربرد | پروتکل |
| 21 | FTP | TCP |
| 22 | SSH | TCP |
| 23 | Telnet | TCP |
| 25 | SMTP | TCP |
| 53 | DNS | TCP/UDP |
| 80 | HTTP | TCP |
| 110 | POP3 | TCP |
| 143 | IMAP | TCP |
| 443 | HTTPS | TCP |
| 3389 | RDP | TCP |
جمع‌بندی
پورت‌ها، مسیرهایی برای ورود و خروج اطلاعات بین نرم‌افزارها در شبکه هستند. شناخت دقیق آن‌ها، نه‌تنها برای عیب‌یابی شبکه ضروری است، بلکه نقش کلیدی در ایمن‌سازی سیستم‌ها دارد. اگر در پروژه‌تان با تنظیمات پورت یا محدود کردن دسترسی‌ها سروکار دارید، حتماً باید با این مفهوم آشنا باشید.
سوالات متداول
آیا می‌توان هر پورتی را برای هر سرویسی استفاده کرد؟
بله، اما توصیه می‌شود از پورت‌های استاندارد استفاده شود تا ناسازگاری ایجاد نشود.
پورت باز خطرناک است؟
اگر سرویسی روی پورت باز امن نباشد یا نیاز به احراز هویت نداشته باشد، می‌تواند نقطه نفوذ باشد.
چطور پورت‌های باز را شناسایی کنیم؟
با ابزارهایی مثل Nmap یا از طریق تنظیمات فایروال و دستورهای سیستم‌عامل (مثل netstat در ویندوز یا Linux).
نیاز به مشاوره شبکه دارید؟
اگر به دنبال طراحی شبکه‌ای امن و بهینه هستید، تیم تجهیز دیده‌بان اکسین آماده است تا با بررسی نیازهای شما، بهترین راهکارها را ارائه دهد. همین حالا با ما تماس بگیرید.